Szczegółowy program – EKONOMIA I KONTROLA WEWNĘTRZNA
Zakres wymaganej wiedzy:
1. Ekonomia
1.1. Narzędzia analizy ekonomicznej
a) Dane ekonomiczne, szeregi czasowe danych, dane przekrojowe
b) Wskaźniki i ich wykorzystanie
c) Średnie i ich wykorzystanie w analizie ekonomicznej
d) Zmienne nominalne i realne
e) Modele ekonomiczne i dane ekonomiczne
f) Funkcje, wykresy – sporządzanie i interpretacja
1.2. Podstawowe pojęcia i kategorie ekonomiczne
a) Ekonomia – pojęcie, klasyfikacje, podziały i teorie ekonomiczne
b) Podmioty gospodarcze – pojęcie, cechy i cele działalności
c) Dobra i kryteria ich podziału
d) Czynniki produkcji i zasoby gospodarcze
e) Gospodarka i system gospodarczy – pojęcie, rodzaje i cechy
f) Krzywa możliwości produkcyjnych i koszt alternatywny
1.3. Rynek – mechanizm funkcjonowania
a) Pojęcie i rodzaje rynków
b) Popyt i determinanty popytu
c) Podaż i determinanty podaży
d) Równowaga i nierównowaga rynku
e) Równowaga rynkowa w warunkach zmienności popytu i podaży
f) Interwencja państwa w mechanizm rynkowy
g) Elastyczność popytu i podaży
1.4. Teoria wyboru konsumenta
a) Użyteczność całkowita, krańcowa i krzywe obojętności
b) Ograniczenie budżetowe konsumenta
c) Optimum konsumenta i jego zmiany
d) Efekt substytucyjny i dochodowy zmiany ceny
e) Ścieżka ekspansji cenowej i dochodowej
1.5. Mikroekonomiczna analiza przedsiębiorstwa
a) Cel, zasady i formy działalności przedsiębiorstwa
b) Koszty przedsiębiorstwa – pojęcie, rodzaje, analiza
c) Utargi w przedsiębiorstwie – pojęcie, rodzaje, analiza
d) Optymalizacja wielkości produkcji w przedsiębiorstwie
e) Optymalizacja wielkości zatrudnienia w przedsiębiorstwie
1.6. Struktury rynku
a) Pojęcie i klasyfikacja struktur rynkowych
b) Przedsiębiorstwo w warunkach konkurencji doskonałej – decyzje produkcyjne,
równowaga w krótkim i długim okresie
c) Monopol i monopol naturalny – cechy, równowaga w krótkim i długim okresie
d) Cechy rynku i przedsiębiorstwa w konkurencji monopolistycznej
e) Oligopol, jako przykład konkurencji niedoskonałej – cechy i zasady funkcjonowania,
modele oligopolu
f) Cechy rynku globalnego
1.7. Efektywność i nieefektywność rynku
a) Efektywna alokacja zasobów
b) Efektywność rynku doskonale konkurencyjnego
c) Zawodność rynku i mechanizmu rynkowego
d) Efekty zewnętrzne
e) Dobra publiczne
f) Asymetria informacji
1.8. Rachunek dochodu narodowego i determinanty dochodu narodowego
a) Mierniki poziomu produkcji i dochodu narodowego – PKB i PNB
b) Wzrost gospodarczy
c) Nominalny i realny PKB/PNB
d) Metody liczenia dochodu narodowego – od strony wydatków, dochodów i wartości
dodanej
e) Podażowe determinanty dochodu narodowego
f) Popytowe determinanty dochodu narodowego – popyt globalny, cechy i składniki (konsumpcja i dochód rozporządzalny, oszczędności, inwestycje, wydatki państwa, podatki netto, eksport, import)
g) Równowaga makroekonomiczna i efekty mnożnikowe
1.9. Polityka monetarna (pieniężna)
a) Pieniądz – pojęcie, cechy i funkcje
b) Miary ilości pieniądza w gospodarce
c) Bank centralny w systemie bankowym (krajowym i międzynarodowym) – funkcje i zadania
d) Cele strategiczne polityki pieniężnej
e) Instrumenty polityki pieniężnej
f) Mechanizm oddziaływania polityki pieniężnej na gospodarkę
1.10. Polityka budżetowa (fiskalna)
a) Budżet państwa i polityka budżetowa – podstawowe pojęcia, cechy, zasady i funkcje
b) Przychody i dochody budżetu państwa
c) Podatek – pojęcie, funkcje i klasyfikacje
d) Krzywa Laffera
e) Rozchody i wydatki państwa
f) Wynik budżetu państwa i dług publiczny
2.1.11. Bilans płatniczy, handel zagraniczny i kurs walutowy
a) Pojęcie i cechy bilansu płatniczego państwa
b) Struktura bilansu płatniczego
c) Pojęcie, cechy i narzędzia polityki handlowej (taryfowe i pozataryfowe)
d) Pojęcie i specyfika kursu walutowego oraz rynku walutowego
e) Rodzaje kursów walutowych
f) Determinanty kursu walutowego
g) Nominalny i realny kurs walutowy
h) Wymienialność waluty
i) Wpływ eksportu netto na poziom dochodu i wartość produkcji
2 Rynek finansowy
2.1. Elementy rynku finansowego i jego instrumenty
a) rynek pieniężny:
– międzybankowy rynek pieniężny, rynek krótkoterminowych bonów pieniężnych, krótkoterminowy lokacyjno-kredytowy rynek bankowy, rynek walutowy,
– weksel, jako element rynku pieniężnego (rodzaje weksli, ich elementy i funkcje oraz nadużycia wekslowe),
– czek, jako element rynku pieniężnego (rodzaje czeków, ich elementy i funkcje, czeki w
obrocie zagranicznym, nadużycia w obrocie czekowym),
b) rynek kapitałowy (rynek długoterminowego kredytu bankowego, rynek długoterminowych papierów wartościowych, obligacje i akcje, jako elementy tego rynku, ich znaczenie, klasyfikacja, zasady emisji i obrotu oraz ceny),
c) system zorganizowanego obrotu instrumentami finansowymi (charakterystyka i zasady
funkcjonowania giełd papierów wartościowych, transakcje giełdowe, systemy i syntetyczne
wskaźniki notowań giełdowych, ,regulowany i alternatywny system obrotu instrumentami finansowymi,
wskaźniki rynku kapitałowego),
d) fundusze inwestycyjne – zasady funkcjonowania,
e) fundusze emerytalne – funkcje, zasady działania.
2.2. Rodzaje instytucji finansowych i ich funkcje i zasady działania.
2.3. System nadzoru nad rynkiem finansowym.
3. Zarządzanie i strategie biznesowe
3.1. Przedsiębiorstwo i jego otoczenie
a) Cele działania przedsiębiorstwa
b) Procesy gospodarcze realizowane w przedsiębiorstwie i zasady ich organizacji (zasoby w
przedsiębiorstwie i składniki przedsiębiorstwa)
c) Zasady działania przedsiębiorstwa
d) Makrootoczenie przedsiębiorstwa
e) Otoczenie konkurencyjne przedsiębiorstwa
f) Zmiany zachodzące w otoczeniu przedsiębiorstwa
3.2. Zarządzanie przedsiębiorstwem
a) Istota i funkcje zarządzania
b) Strategia działania przedsiębiorstwa
c) Wyzwania dla zarządzania przedsiębiorstwem
3.3. Kierowanie ludźmi w przedsiębiorstwie
a) Rola menedżera w kierowaniu ludźmi w przedsiębiorstwie
b) Kompetencje i władza menedżera
c) Motywowanie pracowników
3.4. Podejmowanie decyzji w przedsiębiorstwie
a) Proces podejmowania decyzji i jego ograniczenia
b) Sposoby podejmowania decyzji
c) Techniki wykorzystywane w procesie podejmowania decyzji
3.5 Społeczna odpowiedzialność biznesu
a) Idea
b) Uregulowania prawne i obowiązki sprawozdawcze
4. Kontrola wewnętrzna
4.1. Ryzyko w działalności gospodarczej:
a) pojęcie ryzyka,
b) czynniki i źródła ryzyka,
c) rodzaje ryzyka i metody jego ograniczania
d) indywidualna postawa wobec ryzyka,
e) ubezpieczenie a ryzyko,
f) niepewność a korzyści (przychody) z posiadanych aktywów,
g) wybór portfela inwestycyjnego a ryzyko,
h) efektywny rynek aktywów.
2.4.2. System kontroli wewnętrznej:
a) pojęcie, cel i zadania kontroli wewnętrznej i audytu wewnętrznego,
b) przedmiot, zakres i etapy procesu kontroli oraz jej organizacja,
c) metody, techniki i procedury kontroli wewnętrznej i audytu wewnętrznego, w tym metody
statystyczne w kontroli i audycie,
d) kontrola wewnętrzna a ryzyko i niepewność w działalności gospodarczej
e) ustalenia kontrolne i postępowanie pokontrolne
f) kontrola wewnętrzna i audyt wewnętrzny jako instrumenty wspomagające zarzadzanie.
2.4.3. Funkcjonowanie kontroli wewnętrznej a jakość ksiąg rachunkowych i sprawozdań
finansowych:
a) związek kontroli wewnętrznej z rachunkowością,
b) kontrolne funkcje rachunkowości i sprawozdawczości finansowej,
c) elementy i instrumenty kontroli wewnętrznej dla zapewnienia rzetelności ksiąg rachunkowych i sprawozdawczości finansowej,
d) kontrola wewnętrzna w środowisku informatycznym.
2.4.4. Zasady i elementy ładu organizacyjnego, w tym prawa i obowiązki właścicieli, inwestorów oraz osób sprawujących nadzór.
2.4.5. Rola interesariuszy w określaniu wymagań z zakresu zarządzania, ujawnień informacji i przejrzystości
Oczekiwane efekty kształcenia
1. Ekonomia
A. Rozumienie podstawowych pojęć i kategorii ekonomicznych.
B. Rozumienie fundamentalnych zasad mikro- i makroekonomii.
C. Opis wpływu zmian wskaźników makroekonomicznych na działalność gospodarczą.
D. Rozumienie i wykorzystanie narzędzi analizy ekonomicznej, a także przeprowadzanie mikroekonomicznej analizy przedsiębiorstwa.
E. Rozumienie mechanizmów funkcjonowania rynku, jego determinantów oraz struktury, a także ocenianie efektywności rynku.
F. Wskazanie charakterystycznych cech globalizacji, w tym roli firm międzynarodowych, sprzedaży internetowej i rynków wschodzących.
G. Analiza aspektów globalnego otoczenia, mających wpływ na handel międzynarodowy i finanse.
H. Zastosowanie w praktyce podstawowych praw ekonomii, w tym rozumienie roli, instrumentów i znaczenia polityki monetarnej oraz budżetowej.
I. Wykorzystanie w praktyce innych kategorii ekonomicznych (np. inwestycje, polityka kształtowania cen, itp.).
2. Rynek finansowy
A. Identyfikowanie elementów rynku finansowego i rozróżnianie jego instrumentów.
B. Charakteryzowanie poszczególnych instrumentów rynku finansowego i ich cech, funkcji oraz wykorzystania.
C. Rozróżnianie systemu obrotu instrumentami finansowymi, rodzajów transakcji, systemów notowań i wykorzystywanie wskaźników rynku.
D. Określanie funkcji poszczególnych instytucji finansowych.
E. Określanie systemu nadzoru nad rynkiem finansowym, jego funkcji i zadań.
3. Zarządzanie i strategie biznesowe
A. Znajomość różnych modeli i struktur organizacyjnych.
B. Określanie celu działania przedsiębiorstwa.
C. Rozpoznawanie procesów gospodarczych w różnych rodzajach realizowanej działalności gospodarczej.
D. Zrozumienie znaczenia różnych rodzajów obszarów funkcjonalnych i operacyjnych wewnątrz organizacji.
E. Identyfikowanie zasad gospodarowania będącymi w dyspozycji przedsiębiorstwa zasobami materialnymi, kapitałowymi i ludzkimi oraz ocenianie racjonalności ich wykorzystania.
F. Identyfikowanie makrootoczenia i otoczenia konkurencyjnego przedsiębiorstwa oraz zmian zachodzących w tym otoczeniu z uwzględnieniem głównych czynników gospodarczych, prawnych, politycznych, społecznych, technicznych, międzynarodowych i kulturowych.
G. Analiza zewnętrznych i wewnętrznych czynników, które mogą wpływać na strategię organizacji.
H. Zastosowanie w praktyce funkcjonowania podmiotu gospodarczego podstawowych praw ekonomii i zarządzania (istota zarządzania, jego funkcje oraz wyzwania).
I. Przedstawienie strategii działania przedsiębiorstwa i zrozumienie procesów, które mogą być wykorzystane do wdrożenia strategii organizacji.
J. Określanie roli menedżera w przedsiębiorstwie, jego kompetencji i rodzajów pełnionych funkcji.
K. Określanie procesu podejmowania decyzji, ograniczeń z nim związanych, technik w nim wykorzystywanych oraz sposobów podejmowania decyzji.
L. Zrozumienie, w jaki sposób teorie z zakresu zasad postępowania w organizacji mogą zostać wykorzystane w celu poprawy wyników osiąganych przez pojedynczego pracownika, zespół czy organizację.
M. Przedstawienie zasad społecznej odpowiedzialności biznesu.
N. Identyfikacja przyjętych przez jednostkę zasada społecznej odpowiedzialności biznesu
4. Kontrola wewnętrzna
A. Definiowanie ryzyka, określanie jego źródeł i rodzajów oraz szacowanie ich wpływu na działalność jednostki i jej wyniki.
B. Wykorzystanie metod statystycznych w doborze prób do kontroli i audytu wewnętrznego.
C. Wykorzystanie metod i technik do kontroli i audytu poszczególnych obszarów działania jednostki i składników będących w jej posiadaniu.
D. Analiza zagrożeń i szans organizacji z zastosowaniem systemu zarządzania ryzykiem i doradztwo w zakresie zarządzania ryzykiem.
E. Wykorzystanie kontroli wewnętrznej i audytu wewnętrznego w procesie zarządzania.
F. Analiza, ocena i zaprojektowanie struktury i zasad funkcjonowania kontroli wewnętrznej, zapewniającej rzetelność i prawidłowość ksiąg rachunkowych oraz właściwą jakość informacji wykazywanych w sprawozdaniach finansowych i innych sprawozdanych.
G. Analiza dopasowania podstawowych informatycznych narzędzi kontroli i stosowanych narzędzi kontroli aplikacji.
H. Identyfikowanie zasad ładu organizacyjnego (w tym korporacyjnego)
I. Analiza elementów ładu organizacyjnego obowiązujących w jednostce.